Elif 3 Yaşında! :)

Sarı papatyam 3 yaşında :)
Vay be! Değil mi?
Bu yazıyı geçtiğimiz haftalarda uzunca yazacaktım ama malum hastalık sebebiyle vakit bulamadım. 9 Nisan saat 11.30'da doğdu minik kuzum.
14.5 ay beraber evdeydik ve sonrasında Elif bir anda tam zamanlı kreşe başladı. Ağustos ayından beri 2. kreşine gidiyor ve çok şükür mutlu. Öğretmeni hamile, sanırım Mayıs sonu gibi ayrılacakmış, 2-3 ay sonra (bence Eylül olsa ve bebeğiyle daha keyifle ilgilense daha güzel olur) dönmeyi düşünüyormuş ama o arada hangi hoca bakacak bilmiyorum açıkçası. Hem merak ediyor hem de etmiyorum yani açıkta bırakacak halleri olmadığına göre, hakkımızda hayırlısı diyorum.
Hala en sevdiği renk MAVİ. Hem de açık mavi.
O yüzden de partisinde bolca mavi renk vardı, kreşteki partiye bir de Elsa eklemişler ama onunla bizim alakamız yoktu, görünce şaşırdım.
Tam 3 kutlama yapıldı 3 yaşında olduğu için :)
Şubat ayında geniz etini alınmış ve iki kulağına tüp takılmıştı. Horlama ve ağızdan nefes hali direk kesilse de yeşil burun akıntısı hala devam ettiği için Kbb-Çocuk Alerji doktorlarını ziyaret ediyoruz. Önceki ihmallerimizi yapmamaya çalışıyoruz diyelim.
Resim yapmayı da seviyor ama bence Elifin olayı müzik ve dans. Daha küçükken arabadaki melodinin Mozart olmasına farklı tepki verdiğini gözlemlemiştik; şimdi ise favorisi Pop 80'ler :) Karnaval Radyoda başka bir kanal açılınca muhakkak değiştiriyor, müziğin sesini açıp dans ediyor. İçinde bir 80ler ruhu var sanırım...

Yemek konusunda eskisi kadar rahat yemiyor. Yani sadece ve çoğunlukla kreşte düzenli besleniyor ancak evde mutlaka bir şeyler buluyor, dolanıyor, en sevdiği yemek de olsa yemek istemiyor. Çok alternatif üretmiyoruz aslında çünkü zaten hepimizin ortak sevdiği yemekleri yapmaya vaktim oluyor. Her seferinde Elife özel bir şeyler düşünmüyorum. Buna alışmasını da istemem, oldukça yorucu. O yüzden biraz neyi ne kadar istiyorsa yiyor. Çoğunlukla pek bir şey yemediği için babası takviye yapıyor ama ben hala "yerse yer yemezse yemez" diyorum ve kreşte aldığı besinin yeterli olabileceğini düşünüyorum. O yüzden de en sevdiği yemekler diye ayrıca bir şey yazamam ama hani sarma, yoğurt, pilav ve köfteyi genel olarak seviyor; bazen onları da yemiyor. Yemediği şeyler çoğunlukta aslında.
Uyku konusunda göreceli bir yol kat ettik yani uyku saatlerini vs anlatınca insanlar "aa olmaz öyle" diyorlar ama bizim için o önemli bir yol alma, o yüzden Elif'i kendi içinde değerlendirecek olursam, +1 her zaman 0'dan büyüktür felsefesi ve matematiğine tutunurum ve orada kalırım :)
Elif'in pek geçmek bilmeyen "olayı" aslında, ağlama krizleri. "Malum, dönem gereği, yaşı itibariyle" falan demeyeceğim çünkü Elifin doğduğu andan itibaren olan bir şey olduğundan buna başka bir isim vermek gerekiyor: "Kronikleşmiş kendini ağlayarak ifade etme" hali! Bu halden muzdarip olanlar birleşelim ama bana ne olur şunlarla gelmeyin olur mu, o kadar çok duydum ki, söyleyenlere kaplan bakışımla cevap veriyorum artık:
- Aaa ama Elif çok sessiz ve sakin bir çocuk. Ağladığını da hiç görmedim. Siz yanlış yorumluyor olabilir misiniz?
- Bizimki çok hareketli ve haylaz, bak sizinki ne kadar sakin ve sessiz. (1. ile neredeyse aynı duruyor ama değil, ton farkı var, bunu kaçırmayalım)
- Sen öyle diyorsun ama inan bizimki de öyle, önünden bir şey alınınca hep ağlıyor, krize giriyor ve yere atıyor kendini. (O ara gözümü devirerek bunun ne kadar sürdüğünü soruyorum: 'Tam 15 dakika' diyenlerle ilişkimi kesiyorum. ahahahaha)
- E ama bu yaş dönemi böyle napacan, geçiyor merak etme!
- Fazla bir aradasınız, biraz dışarı çıkın Elif olmadan...

Her birine ayrı ayrı ve dolu dolu verecek yanıtım var çok şükür ama olay atar yapmak değil, sakince durumu değerlendirmek. Hazır mısınız?

Her şey yağmurlu bir Ankara gecesinde minik siyah saçlı bir bebeğin (o zamanlar sarı olmasından eser yoktu) ömrünün 10. akşamında bir anda sarılıktan çıkıp kendini "oyyy doğmuşum ben oyyy" diye fark etmesiyle başlar; yaklaşık 4.5 ay kadar "kolik" denilen ağlamaları şaşmadan tekrarlar çünkü evde saat yoktur, dolayısıyla anne ve babanın saatin tam 17.00 olduğunu bilme imkanları kalmamıştır; iyi ki her gün tekrarlanan bu ağıtlar vardır.
Kucağa alınmaya alışan bebek kişisi çeşitli duygu sömürüleri yardımıyla anne ve babası ama en çok babasını kendine esir eder ve yaş büyüdükçe çeşitli şirinlikler ile bu ağlamaları gizlemeyi başarır. Her şeyin çok önceden farkında olan anne kişisi ise tam zamanlı kreşe bıraktığı ve özlediği yavrusu için vicdan azabı hissederek yapılan ağlama ve krizleri göğsüne pas alarak yavaşlatıp o haliyle evin içine almaya başlar, zamanla bu pas alan kişinin yeri değişmeye ve göğsü en kuvvetli kişi baba kişisi olmaya başlar. Çünkü nedir, "babalık, kız çocuğunun bir bakışıyla erimektir." Ve bu süreç öyle bir gelişir ki sonunda yumurta mı tavuktan yoksa tavuk mu yumurtadan noktasına gelirler. Neticede ortada bir yumurta da olsa onu yiyebilen yoktur, herkes sadece aval aval ona bakmakta, bazen etrafında dolanmakta ama asıl sorun şu ki NE YAPACAĞINI BİLEMEMEKTEDİR. Gelinen noktada ağlamanın çeşitli formları tecrübe edilmiş, sıvı-gaz-katı formülleri görülmüş, ağlamanın geçirdiği evrim ile birlikte "kusmasız ağlama", "bayılmalı ağlama", "2 saati geçen ağlama", "30 dakikalık ağlamaya ağlama bile demem ağlaması" gibi kategoriler bu ailenin hayatına sinsice girmiş ve hatta oraya yerleşmiştir. Etraflarındaki hemen herkesin yaptığı "uzman" yorumlara kulak tıkayalı çok olmuş, mümkünse gerçek bir "uzman" arayışına girilmiş ve ne şanslılar ki o kişiden randevu alabilmişlerdir hem de maaşlarının yarısını bırakmaları gerekmeden! Lakin kader ağlarını örmüş ve anne kişisinin iş yerindeki belirsizlik sebebiyle o randevuya gidilememiş ve şu an bebek kişisinin her ağlamasına uzun süredir yaptıkları gibi donuk bir ifadeyle bakılmaya başlanmış veya bebek kişisi ağlaması bitene kadar odasına gönderilmiştir. Bunların hiçbiri "kalıcı çözüm" olmamış ve elbette sarmal daha da katlanarak ilerlemiştir. Hayatta hiçbir şey çözümsüz değildir felsefesine ve sağlığımız yerinde çok şükür cümlesine inanarak yollarına devam eden bu aile için bu masal da -şimdilik- burada bitmiş :)

Belki çok detaya giremedim, yaptıklarımızı/yapmadıklarımızı yazamadım ama açıkçası Elifin "dönemsel" bir ağlama hali yok. Geniz eti sıkıntısı sebebiyle olabileceği yönündeki söylentiler son 2 ayda yani geniz eti operasyonundan sonra da geçmeyince sadece gülümsetti bizi.
Sorunun NEYDEN kaynaklanabileceğine dair elbette ki bir fikrimiz var veya ÇÖZÜM ÖNERİLERİ geliştirebiliyoruz çok şükür. Ama bundan Elifin haberi olmuyor veya bunu reddediyor.
Olayın özünde, anne ve babanın farklı hareket etmesi, babaya aşırı bağımlılık, babanın kızına aşırı düşkünlüğü ile beraber gelen şımartma hali,elbette ki dönemsel ve yaşa bağlı faktörler, anne-baba-çocuk üçlüsünün çoğunlukla bir arada olma hali ve anne ile babanın beraber bir şeylere gidip bu sarmaldan çıkamamaları vb. etkenler var.
Çözüm yolu olarak işin aslı Harvey Krap abinin "mağara adamı" yöntemi gibi şeyleri denedik ama benim en sevdiğim ve bence en etkili olan yöntem şu oldu. Ağlama/inat krizi gibi bir şeyin hemen başlangıcındaysak ve şiddetin artacağını hissetmişsek ilgiyi başka bir şeye yönlendirme yöntemini uyguluyoruz ama yaş ilerledikçe çok da etkili olamıyor. Benim asıl sevdiğim, önce derin bir nefes alıp Elifin seviyesine inip, durumu sakince açıklayıp göz kontağı kurmak. Bazen beraber karar almaya çalışmak bazen alternatif bulmak. İnatla yaptığı herhangi bir şeyde ise "3'e kadar sayıyorum" yöntemi çok sık kullanmadığımız için inanılmaz işe yarıyor. Diyelim ellerini yıkıyor ve zaten aradan belli bir süre geçmiş, (üst baş ıslanmış, ona alışkınız, sorun değil) ve o musluk ısrarla kapanmıyor... "Elif 3'e kadar sayıyorum...1...2..." dediğimde yüzde 90 olarak "3" dememi beklemeden o işi yapıyor. 3 dediğim an, benim yapacağımı biliyor ve bunu pek riske atmıyor. yüzde 10luk dilimdeysek ve onun yapmak istediği şeyi ben yapmışsam işte o zaman DANS başlıyor, o dans da Elifte en az 50 dakika sürüyor.
Elifin nasıl davrandığından daha çok ilgilendiğim şey ise, bizim NASIL davrandığımız ve NE hissettiğimiz. Uzunca bir süre (Tütenle çalışmadan önce) inanılmaz suçlu/kötü hissettim. Durumu iyi yönetemediğim için böyle olduğuna kendimi inandırdım ve dolayısıyla anne-baba çatışmaları da kaçınılmaz oldu. Nasıl olmasın ki o uykusuzluk ve gerginlikte...
Son dönemde Elif'e "ağlaman bitmeden odandan çıkma/ ağlaman bitince odandan çıkabilirsin" yöntemi uyguladık. İlk başta çok etkiliydi. Odasında ağlayıp, ağlaması bitince "anne bitti ağlamam hadi sarılalım" diyordu. İçim yine cız etse de ona kocaman sarılıp ağladığı için odasında olma "ceza"sını kendimce hafifletiyordum. Ki şu an bu yöntem öyle ters tepti ki, "Beni yalnız başıma bırakmayıııın"lara döndü. Aklıma Özgür Bolat'ın kitabındaki cümleler geliyor ve ne zaman ödül/ceza verecek olsam önce bir durup düşünüyorum. Ama uygulama kısmında elbette ki çok zorlanıyorum(z) çünkü hala bütünlük sağlayabilmiş değiliz.
İnsan gerçekten anne ve babalıkta hem kendini yeniden keşfediyor hem büyüyor hem sabır sınırlarının genişliğini görüyor hem de öyle bir an geliyor ki "ne olur biri bana yardım etsin ve şu an ne yapmam/söylemem gerektiğini söylesin." diyor.
Biliyorum bunları az veya çok, şimdi veya sonra ama hepimiz yaşıyoruz.
Yalnız olmadığımı bilmek bile bana güç veriyor.
O yüzden de annelikle ilgili kişisel tecrübelerini paylaşan bloggerları (tanıtım, reklam, abartı içermeyen) seviyorum. Hani buluşalım da sohbet edelim desek, yapamayız.
Böyle olunca biliyorum ki "tadımlık" da olsa birbirimize destek oluyoruz.
Yeri gelmişken teşekkür edeyim :)

Bir diğer konu başlığımız da "tuvalet alışkanlığı". Elif için bu süreç henüz tamamlanmadı, bezini çok seviyor ve bezindeki fazla kaka/çiş vs. onu rahatsız etmiyor. Yaz başındayken yani Elif 2 yaş 3 aylık gibiyken denediğimiz bez çıkarma halinin olumsuz etkisini hala yaşıyoruz desem inanır mısınız? Elif yaşadığı bir şeyi ASLA unutmayan bir çocuk. Bu yaş grubu nasıldır gerçekten bilmiyorum ama Elif doğduğundan beri öyle. Ona söylenen bir şeyi, oyuncaklarını, yapılan bir tartışmayı veya o yoldan daha önce geçip geçmediğini, o yolda yaşadığı herhangi bir olayı... asla unutmuyor.
Tecrübesizlik kaynaklı olarak (ve evet biraz da gaza gelerek) annemin yazlığındayken Elifin bezini çıkartıp külot giydirmiş ve "Ta taa artık bez yok" demiştik. Elif de bacağına sıcak çişler gelince korkmuş ve bir müddet kendine gelememişti. Bunda altyapı eksikliğimiz vardı. Kendimi suçlamasam da teknik hatalarımız olduğunu şimdi bakınca görebiliyorum. Ağustos ayında kreşini değiştirdiğimizde sınıfındaki çocukların yarısı bezliydi ancak zaman ilerledikçe sınıfta sadece 2 çocuk bezli kaldı. Bu durum Elifte "olumlu" veya "gaza gelici" bir etki yaratmadı.
Sticker yöntemi de oldukça kısa süreli işe yaradı.
Tuvalet adaptörü ile başlamıştık ve kısa sürede ondan korkmamayı öğrenmişti, bezli de olsa bezini çıkarttırıp çişini ve hatta kakasını tuvalete yaptığı bir dönem de oldu. (Kasım-Aralık gibi) Ancak o dönemde bile külot giymek istemiyordu ki oldukça sevimli külotlar aldık, onları çok sevdi ve hep "büyüyünce" giyeceğini söyledi. Benimle beraber doğduğundan beri tuvalete girdiğinden "model alma" yöntemini de uygulamış olduk diyebilirim. Bebekleri üzerinde de uygulamalı çalışmalar yaptık. Derken adaptörden lazımlığa geçtik, biraz daha kendi boyuna uygun ve MAVİ bir renk sandalye tipi bir şey seçtik ve Elif onu da sevdi. Yani zaten en başından beri "şimdi çişimi yapıyorum." veya "anne ben çişimi tuvalete yapacağım." diyen bir çocuk-tu ama ASLA bezini de çıkarmak istemiyordu. Kaka konusunda oldukça keskin bir geri adım attı ve bezini hep kakasına yapmak istedi. Geçtiğimiz haftalarda bir blogda beze yapılan kakanın da tuvalete atılıp sifonun çekilmesinin etkili bir yöntem olduğunu okumuştum. Onu deniyoruz. Ve gösterdiği tepkiler ilk başta "Ama o benim parçam, ayrılmak istemiyorum." tepkisiydi şimdi alıştı sanırım. Aslında böyle "normal" tepkiler verdiği için seviniyorum da :) Çünkü daha önce hiçbir yerde okumadığım "sorun"lar değil bunlar. Şu an bezini tuvalete yaptığında okuduğumuz kitapların etkisi oldu elbette, kakalarını "bay bay kakalar, ailene selam söyle" diyerek uğurluyor ama hala bezine yapmak istiyor.
Kreşte öğretmeniyle konuştuk ve hatta farklı aralıklarla alıştırma külodu ile acaba geçiş yapabilir miyiz diye denedik. Birkaç sefer söylüyor çişini sonra elbette ki unutuyor ve o duygudan hiç hoşlanmıyor ve anında geri kaçıyor: ben bezimi istiyorum. bez eşittir güvenli bölge. Bunu benimsemiş olduğunu gördüm. Çünkü birkaç defa evde de "ben bezimi istemiyorum" dediğinde benzer şeyler yaşadık ve birkaç saat sonunda "bezimi istiyoruuumm"dedi. Ben de hiç inatlaşmadım. Hatta annem "ama siz hep seçenek sundunuz" diyor. Belki haklı, sadece inada eğilimi olan bir çocuğa böylesi özel bir konu için gerginlik yaşatmak istemedim. Kısacası dışsal bir motivasyon değil de hep içsel bir motivasyon oluşturmak istedik, onun için de yavaş ve sakin bir yol izledik ama acaba çok mu yavaş kaldık :)
İşin bir de bizim açımızdan yaşananlarına bakacak olursak, insanlar çocuğunun bezini neden çıkartmak istiyor anlayabilmiş değilim. Yani bir çocuk 18 aylıkken de bezinden rahatsız olup bezini kendi isteğiyle çıkartabilir, bu çok normal bir şey ama (2 yaş 3 aylıkken gaza gelip bizim de yaptığımız gibi) "vakti geldi" diye neden bezi çıkartmaya çalışır? Bez oldukça büyük bir kolaylıkken :) Ve bizim en başta reddettiğimiz diğer husus, gece ile gündüz aynı anda uygulanmalı yöntemi..."Yok ya!" demiştik ilk okuduğumuzdan beri. Zaten kuş kadar uyuyoruz, bir de Elifi gece belirli aralıklarla uyandırıp üzerindeki tulumu da çıkartıp çişe oturtacağız. Buna gerçekten ne bedenen ne de zihinsel olarak hazır değildik. Hala değiliz bence. Gece en erken 23.30da uyuyan bir çocuğunuz varsa -şanslıysanız o gece uyanmamış veya ağlamamışsa- sizin en erken uyuduğunuz saat zaten 12 veya 12.30 oluyor. Sabah alarm da 06.30'da çalmaya başlıyorsa, insan bütünlüğünün devam edebilmesi için ben değil Elifi çişe kaldırmak odasına girmem gerekirse parmak ucunda ilerliyorum. Evet seste uyumaya falan alışmadı çünkü zaten uyumaya alışmadı ahahaha :P
Bunun haricinde karabalık zaten (tipik erkek tepkisi gibi geliyor bana) "Vakti gelince bir anda Elifin bezini kendisinin çıkartacağı" rahatlığında. Haksız sayılmaz, Elifin ani geçişleri oluyor ve sizi şaşırtabiliyor.
Ve ben de kendi açımdan şunu soruyorum. "Elifin bezini çıkartması senin için önemli mi? Önemliyse neden önemli?"
Sanırım bunda ne yazık ki toplumsal bir baskı var. Çünkü "3 mü aa ne kadar geç kalmışsınız." dediklerinde çoğunlukla şaşırıyor ve yüzde 10luk bir dilimde de olsa üzülüp "geç miii?" diye panik yapabiliyorum. Ama bir an durup düşünüyorum: neye geç kalmış olabiliriz? Yani gelişim evrelerinden birini tamamlamaya çalışan bir bireye bunu yapması için izin vermek ve olanak tanımak, çok yavaş bir hareket mi? Amacımız tabii ki tamamen salıvermiş veya boşvermiş bir şekilde "olur yeaa" demek değil. Bu süreçte işin aslı kitap-sohbet-oyunlaştırma-ödül-motivasyon vb yöntemleri denediğimiz için aklıma "akışına bırakmak"tan başka bir şey gelmiyor. Hani klasik bir laf var ya, "hangi çocuk bezli kalmış ki?" diye :) Sadece bu konu için değil genel olarak inatlaşmaya meyilli bir çocuğu böylesi önemli bir konuda soğutmadan veya ürkütmeden sakince, gözlem yaparak ve tabii saygı duyarak ilerlemeye çalışıyorum. Annemin dediği gibi seçenek sunuyorum ki bu acaba yanlış mı bilmiyorum. "Anne ben kaka yapacağım/yapıyorum" dediğinde "Tuvalete yapmak ister misin?" diye soruyorum ve cevabı her seferinde "Hayır" oluyor. Böyle olunca üstelemiyorum(z). Oyunlaştırdığımızda öğrendiğimiz ve zaten gözlemlediğimiz şey ise Elifin tuvaletten veya bezi haricinde bir şeye tuvaletini yapmaktan KORKUYOR olması. Bunu bilinçdışı bir şekilde mi geliştirdi açıkçası bilmiyorum çünkü beni tuvaletimi yaparken hep gülümserken gördü :) Daha ne diyeyim yani ahahaha :) KORKU demişken, o konunun daha da uzun olduğundan bahsedeyim, belki buraya sıkıştırmamak daha mantıklı... Ama Elif korku duygusunu sıklıkla hisseden ve hissettiren bir çocuk. Belki de bu yüzden tüm fiziksel şartları "tamam" ve "uygun" olsa bile Elifte travmatik bir etki yaratmak istemediğimiz için "gözlemci" ve "seçenek yaratıcı" pozisyondayız.
Dolayısıyla tecrübeli annelerden benzer deneyim yaşamış olanlara sorabilirim çünkü bu bloga yorum yazanlarda çok şükür şimdiye kadar kimse ahkam kesici veya yargılayıcı bir boyutta bir şey yazmadı. Hep yapıcı yorumlar aldım. Bunun için ayrıca çok çok teşekkür ederim :)
Aklıma gelenler şöyle:
- Mevcut bezi Prima'nın beyaz olanı, dolayısıyla yaptığı çişi çok da rahatsız etmeden tutuyor. İlk aşamada çişten rahatsızlık duyabileceği bir beze geçerek deneme yapılabilir.
- Kademeli olarak, mesela eve geldiğinde yatana kadar "şimdi free time" denebilir, bunu da kabul edebilir aslında ama bacağına gelen çişlerin sıcaklığı Elifi çok ürkütüyor. Emin olamadım.
- Diğer bir seçenek, yukarıda bahsettiğim gibi "akışına bırakmak" olabilir. Şu aşamada çünkü bunu "geç kaldık" veya bir "sorun" gibi algılamıyorken doğal bir süreçte devam edebiliriz. (mevcut durum)
- Afilli tuvalet alınıp özendirilebilir? İlk olarak Potete'den almıştık. Şimdi İkea'nın sade modeli (hem adaptörü hem lazımlığı) ve mavi sandalye şeklinde lazımlığı var. En çok onu seviyor ve canı istediğinde veya banyo süreçlerinde zaten ona yapıp çişini tuvalete döküp sifonu çekip elini yıkıyor :) Dolayısıyla afilli tuvalete gerek var mı? Bilemedim.

Tuvalet işi de böyle. Geleyim, tüm bunları kapsayan diğer minik başlığa. Elif için değil ama Elife nasıl davranacağımızı öğrenebilmek için bir çocuk psikologuna gideceğiz inşallah.
Elif 3 yaşında diye farklı şeylerden de bahsedebilirdim belki ama ben bunları yazmak istedim. hem de azıcık gecikmiş bir iç dökme de oldu, bak rahatladım :)

Minik kuzum, sarı papatyam çok şükür, 3 yaşında 💙

En sevdiği şeylerden biri, müzik açıp dans etmek, oyun hamurlarıyla oynamak ve tabii ki puzzle yapmak. 24lük büyük boy puzzle'ları genelde tek başına yapabiliyor bazen yardım da istiyor. Bu puzzle 60 parça, hediye gelmişti doğum gününde, babasıyla yaptılar.
Bir de kitap okunmasını sevdiği kadar (hatta belki daha çok) masal dinlemeyi seviyor. Ama çok çok çok seviyor. Siparişli masallar anlatıyoruz.
"Masal anlat anne."
"İçinde ne olsun Elif?"
"ımmmm... Mavi, ayakkabı, balık, göz, yıldız olsun"
"Heeee, tamam. Bir varmış bir yokmu..."

İşte böyle Elif cephesinden haberler de.
Kuzular sağlıklı olsun yeter, değil mi?
Çok şükür 💓