Napoli Romanları Serisi/ Elena Ferrante

Bu ay İtalya'ya bir hayli doymuş durumdayım.
Her ne kadar bitirememiş olsam da Rodari ile başlayan serüven Sgardoli ile devam etti, ardından Napoli Romanlarını 15 günde bitirdim, elime aldığım başka bir kitabın daha İtalyan yazara ait olduğunu öğrenince de kitabı bıraktım. İtalya'ya biraz ara vereyim :)
Son 15 günüm hayattan gerçekten kopuk geçti. İtiraf edeyim, fiziksel olarak yanında bulunduğum hiç kimsenin ruhen de yanında değildim, aklım fikrim İtalya'da çoğunlukla da Napolideydi.
Şöyle sorular duydum:
"Yemeğin altı neden hala yanıyor?" (yemek yerken)
"Elif sana sesleniyor!?" (çocuğun boğazı kızarmış, Esoooş demekten)
"İtalya bilgi notu hazır mı?" (iş yerinde de İtalya çalıştım yani, cevap: Napoli'yi anlatabilirim :)
15 günde yaklaşık 1700 sayfa okudum. Hızlı okuma yapan biri olmadığım için, günde 100 sayfa işten güçten ancak fırsat oluyor. Bir de 1. kitaptan sonra siparişimi bekledim zaten heyecanla. (o araya da Çukurlar kitabını aldım :) Dün gece 1'de gözlerim kızarana kadar okudum.
"Zorlama kendini yarın devam edersin" diyen karabalığa öyle ters bakmışım ki "neyse sen ayarla" deyiverdi garibim :)
Öncelikle bu seri hakkında şunu diyebilirim: İlk kitabı kitapçıda şöyle bir inceleyin, ilginizi çekiyorsa 4 kitabı birden sipariş verin yoksa o gelmek bilmeyen siparişi beklerken meraktan çatlayabilirsiniz :)
Kitabın çok satanlarda olması benim için de oldukça itici bir şey ama Leylak Dalı Nurşen Abla, "bence okuyun" demişse, konu kapanmıştır benim için :)
Kitapların kapak çizimleri-özellikle ilki- bence çok güzel. Goodreadste rahatlıkla bulunabildiğinden diğer ülkelerdeki basımlara baktım, orada da çok etkileyici kapak tasarımları vardı, sadece bir tanesinde çıplaklık ön plandaydı, bu satış tekniğini sevmedim.

İlk kitabı tamamen "Şöyle bir bakayım" diye elime aldım ve sanırım yayınevi kitabın içerisine bizim göremediğimiz mıknatıslardan yapıştırmış, çünkü kitabı elimden bırakamadım. Bu tarz kitaplarla insan her an karşılaşmıyor. Kitabın dili 1. tekil şahıs ve hatta biyografik bir anlatımı var. Belki biraz günlük havasında bile denebilir. Kitaptaki samimi havanın kaynağı sanırım buradan geliyor.
Nurşen Abla'nın yorumu aklımda: "Lina ve Lenu; ikisini de tam anlamıyla sevemedim, ikisinden de tam anlamıyla nefret edemedim."
Yazarın kimliğini gizleyerek bu eseri yayınlamış olmasına ben şaşırmadım. Yoksa eminim çok sıkıştırılacaktı ve belki çevresinde esin kaynağı olan kişiler bu kitaptaki anlatımlarla zor durumda kalacaktı.Ya da ben gerçek düşüncemi söyleyip rahatlayayım: Ben bu kitabın kurgu olduğuna pek inanamadım :)

Napoli Romanları, '7 yaşında arkadaş olmaya başlayan Lila ve Lenu'nun 60 yıllık hikayeleri' en genel ifadeyle. İlk kitapta nasıl tanıştıkları, mahalledeki insanlar, ilkokul, ortaokul ve gimnazyum (lise) yıllarından bahsediyor kitap.

2,3 ve 4. kitaplarda ise gençlik yılları, evlilikleri, yaptıkları hatalar, çocukları, anne olma halleri ve yaşlılık dönemleri var.

Kitabın başarısı bu kadar geniş bir zaman dilimini ve kalabalık karakterleri tutarlılık içerisinde ve minik ipuçlarının izini sürmemize olanak verecek şekilde yazılmış olması diye düşünüyorum. Tüm hikayeyi tek bir kitapta okusaydık nasıl olurdu diye çok düşündüm, sanırım çok yer eksik kalırdı (sadece fiziksel olarak değil) ve hikayenin derinliğini bu kadar net anlayamazdık.

Kitapta iki şeyi çok sevdim.

Birincisi karakter tahlili. Her bir karakterin ayrı ayrı incelenmesi gerekir bence. Kitabın en başında yer alan detaylı bilgiler de kafası karışan veya isimleri unutanlar için çok iyi olmuş.

Aklımda kalan karakterler: 

Enzo: naifliğini kitabın başından beri sevdim

Michele Solara (yüzüne tüküresim geldi valla): kötü karakter olarak çok iyi işlenmişti, Lila'ya düşkünlüğünün sebebinin aşk olmadığını hissettim, 'senden daha güçlü olan bir şeyi elde etme arzusu' olabilir.

Lenu'nun annesi İmma: İlk başlarda Lenu'ya davranışlarını anlayamadım hatta topallamasının sebebinin Lenu'yu doğururken olduğunu düşündüm ama 3. ve 4. kitapta onu daha detaylı tanıyınca sahiden sevdim, özellikle de gümüş bilekliği bir hayli merak ettim. (güzel bir detay)

Adele( Pietro'nun annesi) : İlk andan itibaren sevmedim ve hiç de yanılmadığımı gördüm. (hislerim kitap karakterlerinde bile kuvvetli demek ki :)

Nino: Nasıl kaypak bir kişilik, hatta şunu demek istiyorum: Babanı da sevmezdim seni de sevmedim Sarratore :) Bu karakter bence Michele Solara'dan bile tehlikeliydi.

Alfonso: En çok üzüldüğüm karakterlerden biri, zihnimde onu çok net canlandırmıştım.

Melina: Bu kitap için gerekli bir karakterdi bence. İlk sayfadan itibaren Lila'nın Melina'yı sevme sebebinin onda kendi geleceğini görmüş olması olduğunu düşündüm.

Oliviero: "Çünkü o kötü ruhlu" diyen bu öğretmen de bence rolünü güzel oynadı.

Stefano: Hiç sevmedim, şarküterisinin kapanmasına da üzülmedim :)

Pietro: Uysallığı bence Enzo'dan farklıydı, pısırık ve içe kapanıktı, bence Lenu'yu hak etmiyordu. 

Bruno: Nino'nun pislik arkadaşı, resmen tiksindirdi beni.

Pasquale: Karakterin tutarlığını sevdim, görüşlerini sonuna kadar savunması çok güzeldi, bu açıdan Nadia'dan oldukça farklıydı.

Franco Mari: Neden bilmiyorum ama sevdiğim bir karakterdi, Lenu ile evlenmesini isterdim, sonuna pek üzüldüm.

Lila/Lina ve Lenu:

Sadece ikisi hakkında bile bir blog yazısı oluşturabilirim. Aralarındaki arkadaşlığın farklı boyutlarına tanıklık etmek 'kıskançlık, hınç, övgü, imrenme, sadakat, dostluk' epey düşündürdü beni. Bir bakmışım ona hak veriyorum bir bakmışım Lenu'ya deli oluyorum. Kendimi daha çok Lenu'ya yakın hissetmiş olsam (ancak son kitapta bu yakınlık alt üst oldu biraz) da kitabın Lila'yı anlattığı ve kitaptaki en vurucu karakterin Lila olduğunu rahatlıkla söyleyebilirim. Gözlerini kısarak veya tıslayarak konuştuğunda anladığımız şey, yerel lehçeyle veya İtalyanca ile ifade ettiği cümlelerin ağırlığı, deprem anında yaşadığı sınırsızlanma, doğum sırasındaki halleri ve elbette ki salam fabrikasındaki Lila. Hepsi birbirinden farklı gibi dursa da aslında şunu hissedebiliyoruz: Lila kendine tahammül edemiyor (daha farklı bir ifadeyle sanki kendi ağırlığını, zekasını kaldıramıyor) ve bunu hırçınlıklarıyla gösteriyor. O yüzden de ona kızdığım yerlerde bile ona hak vermeye çalıştım. (kendimi Lenu gibi hissetmem de bu yüzden) Bir ara kendimi "Carmen" gibi de hissettim, Lenu ve Lila benimle sohbet ediyorlar ve ben yaşananları tahlil ediyorum sandım. (kendini kitaba fazla kaptırma sendromu)

Lenu'nun kitap boyunca yaşadığı değişimleri gözlerim kocaman açılarak okudum. Cesaretine çoğu yerde hayran kaldım, yaptığı hataları fark ettikçe "Dur Lenu yapma!" diye haykırdım. (resmen gözümü kapattım hatırlıyorum)

İkinci sebep ise: Sorgulamalar. Bazı yerler/ifadeler öyle net hatta bazen öyle keskindi ki insan kendini sorgulamadan yapamıyor. Bu kitabı okurken Ankara Üniversitesi geleneği marksist/feminist ekolde okuduklarım aklıma geldi. Kadın olma, anne olma, insan olma, değişim yaşama halleri üzerine benim için çok besleyici bir kitap oldu. "Küçük Kadınlar" kitabını acilen okuma ihtiyacı hissettim. "Olmak" ile ilgili şu satırları ısrarla çizmişim, buraya da ekleyeyim:

Aklımda kalan diğer satırlar:

"Sen benim olağanüstü akıllı arkadaşımsın, hepimizden çok daha başarılı olmalısın, bütün kızlardan ve erkeklerden."

"Kendimi örümcek ağı üzerindeki yağmur damlası gibi hissediyordum ve kayıp düşmemek için dikkatli davranıyordum."

Sanki beni anlatıyor dediğim satırlar ( özellikle de "mutsuz bir uysallık" = iş yerindeki Esoş)

"Sevilmeme korkusuyla hemen boyun eğiyordu, pes ettiği için de üzüntü duyuyordu...Mutsuz bir uysallık içindeydi, her şeyi istiyor ama hiçbir şey istemezmiş gibi yapıyordu."

Genel Değerlendirme:

Kitabı genel olarak başarılı bulsam ve kitap beni çok etkilemiş olsa da Napoli Romanları'nı bir başyapıt olarak niteleyemiyorum. (buna gerek var mı onu da bilmiyorum gerçi) Eksik olan neydi diye düşündüğümde aklıma da bir şey gelmiyor. 

Kitaptaki tutarlılık, akış, kurgu ve harika çeviri sayesinde doyurucu bir 15 günlük okuma maratonu yaşadım. Yepyeni kelimeler ve deyimler öğrendim: galbe çalmak gibi.

Yayınevinin kararıydı sanırım ama ilk sayfalarda yer alan ülkelere göre kişilerin kitap hakkındaki yorumlarını çok itici buldum, gözüme sokulan şey beni uzaklaştırdı.

İlk kitabın çok daha özenli bir editör okuması vardı ancak özellikle son kitap ne yazık ki imla hatalarıyla doluydu, belki de baskıya hızlıca yetiştirildi kitap,bilmiyorum.

Son kitap diğer üç kitaptan biraz daha ağır ve hüzünlüydü. Özellikle Tina ile ilgili kısımda kanım dondu diyebilirim.

Kitap ile ilgili en sevdiğim şeylerden biri de sanırım sonu oldu. Okumak isteyenler olabilir diye bahsetmeyeceğim ama sonu beni o kadar tatmin etti ki kitabın o genel hüzün havasını sildi süpürdü.

Aklımda bir müddet daha "Lenu ve Lila" olacak galiba, onları özleyeceğim...

Kitapla ilgili harika bir yazı ve benim sevdiğim paragraf:

"Ferrante’nin romanlarındaki karakterleri, bilhassa kadınları tanıdıkça, bu tarifleri örten sis biraz inceldi benim için. Değişmeyen ortak özellikleri var bu kadınların: Hemen hepsinin (“Napoli Romanları’’nın iki baş kahramanı gibi) kendilerini en kuvvetli hissettikleri anda bile – belki de özellikle o zaman – ne denli kırılgan olduklarını görüyoruz.Çetin kadınlar yazıyor Ferrante, gayet sıkı dokunmuş karakterler; hayat onları itip kakıyor, yine de doğrulmayı, yürümeyi, üzerlerine biçilmiş dar rollerden taşmayı beceriyorlar çoğunlukla; içine doğdukları mahalleden, sınıftan, lehçeden “kurtuluyor’’ ve sonra onları her an geri çekebilecek bir kement gibi boyunlarında taşıyorlar ömür boyu; varolmak, ''bir şey'' olmak her an kaybetmenin ve kaybolmanın eşiğinde durdukları bir mücadele onlar için; bencillikleri benliklerini korumaya yetmiyor her zaman, bir kırıldılar mı birkaç yerden kırılıyorlar; onları izlerken hayatın yıkıla yıkıla inşa edilen bir şey olduğunu görüyor, dünyadan vazgeçmemiş bir ruhun asla kedersiz olamayacağını yeniden kavrıyorsunuz."

Devamını oku »

Özgürlük Hapishanesi /Michael Ende

Canım mektup arkadaşım Şirin'e bir mektubumda, "unutamadığın, çok sevdiğin kitaplar neler?" diye sormuştum, o da cevaben "Özgürlük Hapishanesi" demişti. Notlarıma ekledim ama baskısı olmayan bir kitap olunca çok da üzerine düş(e)medim. Şirin'in bir sonraki mektubunun içinden (ya da tam tersi) bu kitap çıkınca çok şaşırdım ve çok da sevindim.
Ende, herkesin bildiği/tanıdığı/sevdiği Momo'nun yazarı. Elimde henüz okumadığım birkaç Ende kitabı da var ama Özgürlük Hapishanesini duymamıştım. Kapaktaki görsel ilgimi çekti; ancak hemen okumadım. Doğru zaman, kendiliğinden geldi :)
İçinde farklı hikayeler olan kitapların bir yerde bağlanmasına alışkınım ve bu tarzı da severim. Bu kitapta ise 8 farklı hikaye var ve benim gördüğüm kadarıyla ortak bir yerde de buluşmuyorlar, tek bir şey dışında... (onu da söylemeyeyim tabii :)

kapak, çok güzel değil mi?

İlk hikaye -Uzun Bir Yolculuğun Sonu- o kadar akıcıydı ki adamın aradığı şeyi bir aşkta bulacağına inanıyordum, hani klasik güzel bir hikaye. Hatta içinde tablo benzerliği sebebiyle Kürk Mantolu Madonna bile var denebilirdi. Adam, sonunda aradığı şeyin ne olduğunu buldu mu kısmını yazmayayım ama onun aşk olmadığını paylaşmakta bir sakınca görmüyorum.
"Peki ama bu sözcük ne anlatır: Anı? Üerine kurduğumuz bilinç ne kadar da yıpranmış. Daha biraz önce söylenmiş, okunmuş, yapılmış olan şey hemen sonra gerçek değildir artık. Yalnızca bizim belleğimizde var olan bir şeydir ve bütün yaşamımız, hatta bütün dünyamızböyledir. Gerçek diyebileceğimizşey, o sonsuz küçüklükteki şimdiki zaman anıdır yalnızca ve o da bizonu düşünmek istediğimizde çoktan geçip gitmiştir.Otuz, yüz ya da bin yıllık hazır bir anıyla daha bu sabah, bir saat önce, bir saniye önce doğmadığımızdan nasılemin olabiliriz? Kesin bilgi diye bir şey yoktur, çünkü anının aslında ne olduğunu ve nereden geldiğini bilmiyoruz. Ama işin aslı buysa, zaman, bilincimizin zamansız bir dünyayı algılama tarzından ve biçiminden başka bir şey değilse, o zaman niçin ancak yakın ya da uzak bir gelecekte başımızdan geçecek bir şeyin de anısı olmasın?"

Mişraim'in Katakompları bölümünü soluksuz okudum, bir ara Gölge Halkı'nı uyandırmak için kitabı sarstığımı bile söyleyebilirim :)

Düşler Dünyası Gezgini Max Muto bölümü ise bana -yine- Tatar Çölü'nü anımsattı. (kitabı yeniden okuyasım gelmiş sanırım benim)
"ben Max Muto hedefine ulaşmış kimseyi kıskanmıyorum. Yolculuk etmeyi seviyorum."

Özgürlük Hapishanesine başladığımda ise - Şirin'in kalbi tam oradaydı- karşımda bambaşka bir kitabın durduğunu anladım. (Eh, sonunda yani :)
Evet diğer hikayeleri de sevdim ama içinde kendimi en çok bulduğum hikaye sanırım Özgürlük Hapishanesi oldu.
İrade konusunun işlendiği bu hikayeyi okuduğum için mutlu oldum.
Bir ara -kitabın sonunun da bunda etkisi var- gerçekten tokat yediğimi düşündüm, ara ara yazarın okuyucuyla dalga geçtiğinden şüphelendim ama büyük bir çoğunlukta yazarın dil, kurgu yeteneğine ve zekasına hayran oldum. Tek eleştirim, kitapta yer alan birkaç kadın karaktere fazlaca zayıflık verilmiş olunmasıydı,neyse ki bu çok küçük bir detay olarak kalıyor kitabın genelinde.
Vikipedia'dan yazarın hayat hikayesine göz attım  ve aradığımı tam olarak orada buldum. Ailesi ve yaşadığı dönem sebebiyle sanattan, felsefeden çokça etkilenmiş yazar, hayal gücünün zenginliğini savaş yılları, hayatta kalma mücadelesi, sevdiği kadını aniden kaybetmesi, çocukluğu gibi sebeplere bağlayabiliriz. Ya da hepsinden bağımsız sadece hayal kurmayı seven biridir  belki Ende :)

"Sen, henüz güvendiğin bir dost bulamadan

yitik patikalarda bir başına yürüyen,

görmedin mi yolun kenarındaki çiçeği?

Bir insan kalbi açıyor burada, seni anlayabilen.

Bir dost"

Momo'da da aynı şeyi hissetmiştim: Ende, kendinizle ilgili aradığınız şey -her neyse- ona ayna tutmayı çok iyi başarıyor. Kitaplarının neden yeniden basılmadığını bilmiyorum ama benim için sırada "Bitmeyecek Öykü" ve "Cim Düğme ve Lokomotifçi Lukas" var.
Sınırlı dünyamızın ötesindeki sınırsız dünya ile tanışmak isteyenleri şöyle "Özgürlük Hapishanesi" tarafına doğru alayım :) Aytaşı Sarayı'nın bir yerlerinde beni bulabilirsiniz...

* Çeviri oldukça iyiydi bence.
** "Fantastik Roman" kategorisinde olduğu için bu kitap yetişkin romanı denilebilir, ancak çocukları kısıtlamayalım dersek, 16+ da okuyabilir sanki ama ben yaş grupları konusunda kötüyüm, çocuğun kendi kararı olması daha mantıklı :)

Özgürlük Hapishanesi

Özgün adı: Das Gefangnis der Freiheit

Yazar: Michael Ende
Çeviren: Saadet Özkal

Kabalcı, 2014, 256 sayfa, karton kapak

Devamını oku »

Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku / İlhami Algör

Bir kitabı sadece ismi ya da kapağı sebebiyle merak edebiliriz.
İlhami Algör'ün İletişim Yayınlarından çıkan bu kitabını sanırım tüm sosyal medya okuduktan sonra "hah tamam, bir de şimdi ben okuyabilirim" deyip sepetime atmıştım geçmiş bir tarihte.
Aralık sonu gibi düzenlediğim kitaplığın yetişkin edebiyatı bölümünde 20den fazla "çok merak ediyorsun bu kitapları, bak ne duruyorsun" köşesi yapmıştım. Lakin çocuk edebiyatı benim için o kadar keyifli geçiyor ki, açıkçası yetişkin edebiyatına ayıracak vaktim pek de olmuyor. "Her tercih bir vazgeçiş" tabii :)
Gece zor uyuyan, gece boyu da sıklıkla uyanan (hakkını yemeyeyim bazen de az uyanıyor) bir yavrunun annesi olarak hafta sonları Elifin uyku saatlerinde mümkün mertebe bir şeyler okumaya çalışıyorum. O uyurken ütü yapayım derdim yok, onun vakti ayrı. Zaten ütüyü açıp tam havama girdiğimde Elif 35. dakika uykusundan uyanabilir :) Kısacası dezavantajlı görünen şeyleri avantajlı duruma çevirme konusunda maşallah uzmanlaşmaya başladım.
İşte geçen hafta sonu da sabah uyanmış, ancak bunun farkına bir türlü varamayan Elif'i gideyim de salonda oyalayayım dedim ama uyumak ister gibi bir hali de olunca aldım kucağıma. Arada tek gözünü açarak bana bakıp beni oynattığını düşünsem de halimden memnundum. Annemden bana bir kitap vermesini istedim, "Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku" kitabı da elindeki seçeneklerden biri olunca, "hah"dedim, "doğru zaman, bu zaman".
Elifi kucağımda değişik pozisyonlarda uyutmaya çabalarken bu kısacık kitabı okudum bitti.
Hikayeyi daha farklı düşünmüştüm ama konusundan ziyade yazım dili beni fazlasıyla tatmin etti kitabın.
Annem de "Aa Müzeyyen Senar'dan mı bahsediyor kitap?" diye sevinmişti ama, ona "içinde biraz Sadri Alışık biraz Orhan Gencebay var istersen" dedim :)

Yazarın ve tabii karakterinin zihin akış hızına hayran kaldım. Okumakta güçlük çekmedim ama yanımda kalem olmadığından herhangi bir not da alamadım. Uykusu zottirik kızıma bu kitabı tek solukta okuma imkanı verdiği için de ayrıca teşekkür ederim.
                                                                               ***
Blogda "yetişkin edebiyatı" kategorim yok yalnız, bu kitapları nereye koysam bilemedim. "Özgürlük Hapishanesi" de tokat gibi vurdu geçti, onu ayrıca yazacağım. Şu an okuduğum "Başka ZAman Kütüphaneleri" kitabında henüz 1/3teyim, hala sevemedim.
"çok merak ediyorsun bu kitapları, bak ne duruyorsun" köşem kabarık ama Nurşen Abla sayesinde giriş yaptığım Mahir Ünsal Eriş üçlemesinden sonra çok daha fazla yetişkin edebiyatı okuyorum. Bir kocaman teşekkür de sana Leylak Ablacığım :)
                                                                               ***
Lafı dolandırıp resmen kitaptan bahsetmeden bu yazıyı bitirecektim :) Kitabın konusu şöyle: -adını bilmiyorum- bir adam var, bir de kadın var - malum adı Müzeyyen- ve bir de adamın hayalleri, yokuşları, iniş-çıkışları, sigaraları, daktilosu, kapı kilidi var.
Kitabın içindeki desenler biraz depresif olsa da kitabın ruhuna uymuş, ben sevdim.
Bu kitabın "çok merak edilenlerde" olmasının en önemli sebebi bence ismi. Bu isim tercihi yazara mı ait yoksa editöre mi acaba? (Levent Cantek'e 'blogunuz pek güzel' diyeceğime bunu sorsaymışım kitap fuarında :)
Filmini henüz izlemedim ama izlediğimde yorumumu buraya eklerim.
* Blogdaki kategorilerim kaybolmuş, hiç söylemiyorsunuz ve ben yeni fark ettim, amanın şu an şoktayım :(

Fakat Müzeyyen Bu Derin Bir Tutku
Yazar: İlhami Algör
Desenler: Seda Mit
İletişim, 2015,58 sy, karton kapak

Devamını oku »

Kürk Mantolu Madonna

Bu kitabı okumadan çok önceki düşüncem:
"Herkes okumuş, okuyor, merak ediyorum ama emin değilim nasıl olduğundan, sever miyim acaba, yok ben kesin yarıda bırakırım, fazla "edebi" eser sevmiyorum, yanında kahveli fotoğrafının 5 liraya verildiği karikatürden sonra kapağın yüzü eskidi bende."
Yavaş yavaş kitabı merak edip almaya niyetlendiğimdeki düşüncem:
"Sanırım vakti geldi, Kürk Mantolu Madonna'yı kitaplığıma koymalı ve yakın bir zamanda okumalıyım. Merak ediyorum."
Biraz zaman geçer...
"Tam alacaktım ki başka kitaplar araya girdi."
Derken, günlerden bir gün siparişime "evet" dememe tam olarak 1 adım kala durakladım ve akşam Elif ile buluşacağımız aklıma geldi. Nedense ondan güzel bir kitap önerisi duyacağımı düşündüm. Akşam buluştuk ve konu tabii ki kitaplara geldik. Bu ara neler okuyorduk, bizi hangi kitaplar çok etkilemişti vs. Elif birden gözlerinde daha önce hiç görmediğim bir ışıkla "Kürk Mantolu Madonna" dedi. "Okudun mu, ben de merak ediyordum" dedim. "Beni en çok etkileyen kitaptır, ben böyle bir aşk hikayesi okumadım hiç." dedi. Aynı ışık bana da geçmişti. Gecenin 10unda nöbetçi kitapçı bulsam kitabı alacaktım. Ertesi gün siparişimi tamamlarken daha önce başıma hiç gelmemiş bir şey yaşadım. "Kürk Mantolu Madonna"yı sepetime ekliyor fakat alışveriş listemde adını göremiyordum. Başka bilgisayarlarda bile denedim, olmadı. O an şunu hissettim: Yapı Kredi Yayınlarının dükkanından kitaba dokunarak bu kitabı almalıydım!
Geçtiğimiz hafta iyileştikten sonra kalan 1 günde kendimi "YKY"de buldum. Kitapların yerini artık ezberlediğim için doğruca Sabahattin Ali rafına gittim ve elim titreyerek kitabı aldım. Neden elim titredi bilmiyorum. Çok heyecanlanmıştım.
Kitabı alıp çantamda taşırkenki düşüncem:
"Çok değerli bir hazine var çantamda, hemen mi okusam yoksa uygun bir an mı beklesem?"
O akşam kitaba başladım, ertesi gün yarısındaydım, diğer gün(dün gece) de bitirmiştim. Bölüntülü okumak resmen sinir sahibi yaptı beni. Arabada normalde asla kitap okumam, midem bulanır. Dün sabah eşime kızdım, kırmızı ışıkta hemen geçme, az bekle diye :) Dün gün boyu okuyamayınca da Elif'i uyutup yatağa uzandığımda saat 12yi geçiyordu. Çok uykum vardı ancak hiçbir uyku beni bu kitaptan mahrum bırakamaz diye düşünerek kitabı açtım ve kapattığımda saat tam 2ydi. (Saat 2 = Şirin)
Kitabı okurkenki düşüncem:
"Bir insan evladı(ben) ön yargıları sebebiyle (yok herkes okumuş yok kapağın yüzü eskimiş vs.) böylesi bir hazineyi kaçırıyor ya, ben daha ne diyeyim kendime..."
"Aman Tanrım, bu adam nasıl yazmış böyle?"
"Ben bu kadar sürükleyici bir aşk romanı, bu kadar içinde yaşadığım derinlikli bir aşk hikayesi okumadım."
Kitabı okuduktan sonra (ve son sayfalarda):
(Bolca ağıt) "Birini aramam lazım ama saat 2. Kitabı okuyan birileriyle konuşmam lazım. Ama saat 2. Elif'e çok borçlandım. Kitaba resmen onun sayesinde başladım. Elif'i arasam? Ama saat 2. Sabahattin Ali'yi kim sever? Özlem tabii ki! Özleeeemmm böhüüüüü"
O ara Özlemle mesajlaştık, yanımda olsa kesin sarılırdım. Ben bir ağla ağla.Ki bu satırlarda bile ağlıyorum  :(
Sabah sabah karabalıktan yorum: "Sen bu kitaptan çok etkilendin."
Benden cevap: "Hadi canım! Nasıl anladın?"  (Bu erkekler biraz saf mı oluyor ne?)
Bu arada kitabın yarısına geldiğimde bir de şunu hissetmiştim. Bu kitabı tüm sevdiklerime armağan etmeliyim. Bu amaçla sevdiğim arkadaşlarıma mesaj attım, Kürk Mantolu Madonna'yı okudun mu diye. Ve fark ettim ki dünya üzerinde okumamış olan bir ben kalmışım.(tamam biri daha var, ismini vermeyeyim, neyse ki birini buldum) Bu sefer de o arkadaşlarıma kızdım mı: "Neeeaaay, okudunuz, sevdiniz ve beni uyarmadınız mı? Yahu insan bir kaş gözle bu kitabı mutlaka oku yoksa geçen zaman aleyhine işliyor vs." demez mi? Demediler :)
Bak bir de şöyle bir şey olmuştu, onu yazmayı unuttum. Nilayla telefonda film, dizi sektöründen bahsediyoruz(ki ben sadece "hee" diyebiliyorum, konudan aşırı uzaktayım) Bana dedi ki "Kürk Mantolu Madonna"yı filme çekmeye çalıştılar ama olmadı. O derinliği veremezler zaten..." Yaklaşık 1 sene önceki bu bilgi, kitabı okuduğum her an aklımdaydı. (Sanırım filme yine de çekilecekmiş ama ben izler miyim bilmiyorum, Filiz sana sevgilerimle)
Kitabı hiç okumamış birileri bu satırlara kadar gelebildiyse tebrikler, kitaptan bahsetmeye şimdi başlayabileceğim :)

"Şimdiye kadar tesadüf ettiğim insanlardan bir tanesi benim üzerimde belki en büyük tesiri yapmıştır." Kitap bu cümleyle başlıyor ve tek bir cümleyle beni içine almaya yetiyor. (Ön yargılarım: Hani bu kitap "edebi", "sıkıcı" olacaktı?) Bu cümleden sonra kitap nasıl ilerledi, ben kitabı okudum mu yoksa su gibi içtim mi anlayamadım. Yeniden tekrar okumak isterim kesinlikle. İşte o ara Raif Efendi ve Maria ile tanıştığımı hatırlıyorum. Raif Efendi'yi en baştan itibaren çok sevdim. O ürkek, içe kapanık, çekingen halini kendime çok benzettim. Hikayenin kurgusu da beni çok etkiledi. Dil ve üslup ise gerçekten duvara çarptırdı. Evet ön yargılarımdaki gibi "edebi" bir metindi ancak asla sıkıcı değildi. Okudukça kalbimden içeri doğru bir şeyler aktığını hissettim. Uzun zamandır böyle bir hikaye okumamıştım. Karşılaştırma yapmak ne kadar doğru olur bilmiyorum ama orta okuldayken annemin bir arkadaşı bana Kurt Seyt ve Shura kitabını vermişti. En son oradaki aşktan bu kadar etkilendiğimi hatırlıyorum. (tabii bunda benim yetişkin edebiyatından bir hayli uzak kalmış olmamın da etkisi var...)
İnsanlar hakkındaki yorumları bence çok güzeldi:
"Dünyanın en basit, en zavallı, hatta en ahmak adamı bile, insanı hayretten hayrete düşürecek ne müthiş ve karmaşık bir ruha maliktir."
"Demek ki insanlar birbirine ancak muayyen bir hadde kadar yaklaşabiliyorlar ve ondan sonra, daha fazla sokulmak için atılan her adım daha çok uzaklaştırıyor."
"Kadın sevebileceği zaman sevmiyor, ancak tatmin edilmeyen arzulara üzülüyor, kırılan benliğini tamir etmek istiyor, kaybedilen fırsatlara yanıyor ve bunlar ona aşk çehresi altında görünüyordu."
"Zaten küçüklüğümden beri saadeti israf etmekten korkar, bir kısmını ilerisi için saklamak isterdim..."(aynı ben)
"Muhakkak ki bütün insanların birer ruhu vardı, ama birçoğu bunun farkında değildi ve gene farkında olmadan geldikleri yere gideceklerdi. Bir ruh, ancak bir benzerini bulduğu zaman ve bize, bizim aklımıza, hesaplarımıza danışmaya lüzum bile görmeden, meydana çıkıyordu... Biz ancak o zaman sahiden yaşamaya-ruhumuzla yaşamaya- başlıyorduk. O zaman bütün tereddütler, hicaplar bir tarafa bırakılıyor, ruhlar birbiriyle kucaklaşmak için, her şeyi çiğneyerek, birbirine koşuyordu." (En sevdiğim bölüm)
"Bir kelime ile, ona yakın olacaktım."
"İkimiz de birer insan arıyoruz, kendi insanımızı..."
" Evden çıktıktan sonra bir şey unuttuğunu fark ederek duraklayan, fakat unuttuğunun ne olduğunu bir türlü bulamayarak hafızasını ve ceplerini araştıran, nihayet, ümidi kesince, aklı geride, ileri gitmek istemeyen adımlarla yoluna devam eden bir insan gibi üzüntülüydüm." (yazarın bu tasviri nasıl yazmış olabileceği hakkında üzerinde çokça düşündüğüm bir cümle)
"Kaybedilen en kıymetli eşyanın, servetin, her türlü dünya saadetinin acısı zamanla unutuluyor. Yalnız kaçırılan fırsatlar asla akıldan çıkmıyor ve her hatırlayışta insanın içini sızlatıyor. Bunun sebebi herhalde "Bu öyle olmayabilirdi!" düşüncesi, yoksa insan mukadder telakki ettiği şeyleri kabule her zaman hazır." (Çok doğru olduğunu hissettim)
"İnanacak adam"- (Bu ifade...)
Kitap bittikten sonra ağlamalarım arasında bir de kendime "ahmaksın sen" dediğimi hatırlıyorum :) Ön yargılarım sebebiyle kendimden uzak tuttuğum bu kitap meğerse kalbimin derinliklerinin önemli bir hazinesini saklıyormuş. Bazı kitapların farklı kapak tasarımlarını, eski baskılarını topladığımı ve onları aramaktan mutluluk duyduğumu söylemiştim sanırım. "Kürk Mantolu Madonna" da benim için onlardan biri oldu. Nadir kitaptaki uçuk fiyatlara aldırmadan hislerime güvenerek eski baskıların, kitapla ilgili notların peşine düşeceğim. Normalde paylaşmıyorum ama sanki bir insan bana güvenerek kendini en ince ayrıntısına kadar anlatmış gibi hissettiğim için, bu kitap için bir istisna yapıp, okuduktan sonra kitaba yazdığım notu paylaşacağım.

Sabahattin Ali'nin tüm eserlerini bir an evvel okuma isteği duydum, "geç kalmadım" sanırım, belki de "tam vakti"... Ne dersiniz?
*Sabahattin Ali'nin hayat hikayesini okuyabileceğim kitap önerisi olan var mı?
** 9 sene önce Sinop Cezaevinden çok etkilenmiştim ama şimdi anlıyorum ki "içim boş" etkilenmişim. Yeniden gidip görmek lazım belki.

Dışarda azgın dalgalar

Gelir duvarları yalar

Seni bu sesler oyalar

Aldırma gönül aldırma

Devamını oku »

Hayallerimin Kitapçısı

Kitapları çok seven hemen herkesin hayalidir sanırım bir gün bir kitapçı sahibi olmak. Sıcak bir atmosferde elinde kahve kupası gelen gidenle sohbet edip kitap okumak... Kare'de çalışmamış olsaydım belki daha romantik cümleler kurabilirdim ama biraz işin içine girince romantizm ışıkları anında sönüyor ne yazık ki. Belki de bu yüzden benim hayalim bir kitapçı değil de bir kütüphane. "Çocuk kütüphanesi" hatta :) Hani mesajlar yanlış gitmesin sevgili evrene :) Bu kitabı geçtiğimiz haftalarda Yağmurda gördüm ve çok merak ettim. (Gamze, senin de tavsiye ettiğini düşünmüştüm ama yanlış hatırlamışım) Bir süredir gece kitabı olarak uykudan önce okuyorum bu kitabı. İlk sayfalarda çok zorlandım. Hikayenin içine bir türlü giremedim çünkü ortada bir hikaye göremedim :) Sonra anlatım tarzına alıştım ve kitabı sıkılmadan okudum. Kitaplığımdaki ilk Timaş yayınları sanırım bu kitap. Neden yayınevine karşı ön yargılı olduğumu okurken hatırladım. Oldukça kötü bir çevirisi var kitabın. Hani nasıl desem (saygısızlık da etmeden) sanki kitabı bir editör hiç görmemiş, kitap bize "ham" haliyle sunulmuş gibi. hemen her sayfasında imla hatası ve anlatım bozukluğu vardı, not almadım bile.
Yağmur da demişti, "biraz blog okur gibi okuyorum" diye. Ben de bir süre sonra mücadeleyi bırakıp "kitap okuma" hevesinden çıktım, blog okuyorum diye yaklaşınca keyif aldım:)

Kapağı bence çok güzel tasarlanmış olan bu kitapta Petra Hartlieb, eşi Oliver ile birlikte işlerini bırakıp Viyana'da küçük bir kitapçıyı nasıl satın aldıklarını ve işlettiklerini detaylıca anlatıyor. "Bir gün kitapçı açmak istiyorum" diyen herkes bence bu kitabı okumalı.Kültürel farklılıklar çok fazla olsa da (Noel zamanı gibi) bence yine de fikir verecektir. Yazar biraz daha kronolojik sırayı gözetseymiş belki hikaye daha güzel olurmuş. Zaman ve olay olarak herhangi bir sıralama tercihi yok. Yazar sadece anlatmış :) Hayalinde kitapçılık olmayanların sıkılabileceğini bile düşündüm okurken. İnternette kitap yorumlarına bakarken bu bloga denk geldim. Orada yazar ile ilgili daha detaylı bilgiler var. (*Görsel de bu blogdan)

Kitap, beklediğim kadar iyi değildi ama aklıma yazdığım yerleri de vardı. "İyi ki okumuşum" diyebilirim bu sebepten bu kitap için.

Hayallerimin Kitapçısı
Özgün adı: Meine wundervolle Buchhandlung
Yazan : Petra Hartlieb
Çeviren: Sevgi Tuncay
Timaş Yayınevi, 2015, 200 sayfa, karton kapak

Devamını oku »